Mirjam van Dam
Verpleegkundige zorg en uitdagingen bij mensen met het syndroom van Korsakov
Promovendus: Klinische gezondheidswetenschappen richting verplegingswetenschap aan de Universiteit Utrecht
Functie: Verpleegwetenschapper
Periode promotie: 2017 t/m 2025
Telefoon: 010 293 1555
Email: mi.vandam@leliezorggroep.nl
Volg Mirjam op LinkedIn en ResearchGate
In dit onderzoek werkt Slingedael samen met:
Onderzoekslijn 3: Korsakov autonomie, persoonlijkheid en zorg
Verpleegkundige zorg & uitdagingen
Er is weinig tot geen wetenschappelijke literatuur te vinden over verpleegkundig handelen en verpleegkundige diagnoses bij het syndroom van Korsakov. Voor bewoners met Korsakov is het belangrijk dat de verpleegkundige zorg die ze ontvangen onderbouwd wordt, omdat daarmee aangegeven wordt dat we de best mogelijke zorg bieden (evidence based practice).
Mirjam van Dam kijkt in haar promotie-traject, met een sterk praktijkgericht karakter, naar verpleegkundig handelen bij mensen met het syndroom van Korsakov. Ze staat hierbij niet alleen stil bij de bewoners maar ook bij de valkuilen en uitdagingen voor de verzorgers. De toegevoegde waarde van het verpleegkundig onderzoek is dat de verpleegkundige het dichtst bij de cliënt staat. Zij observeert en signaleert als eerst de problemen die ontstaan. De inbreng die de verpleegkundigen geven aan het multidisciplinaire team zijn van groot belang voor de verdere behandeling en uitzetting van zorg voor cliënten. Wanneer problemen tijdig onderkend worden, zal de ziektelast mogelijk verminderen wat bijdraagt aan een betere kwaliteit van leven.
Uitvoerend onderzoeker Mirjam van Dam is zelf werkzaam in de praktijk. De resultaten uit haar literatuurstudie legt ze aan de praktijk voor, zodat er een interventieontwikkeling plaats kan vinden die aansluit bij de wensen van de praktijk.
Mirjam van Dam is onderzoeker bij locatie Slingedael onder begeleiding van Albert Postma (hoogleraar neuropsychologie aan de Universiteit Utrecht) en Berno van Meijel (bijzonder hoogleraar GGZ-verpleegkunde aan de Universiteit van Amsterdam en lector GGZ-Verpleegkunde bij Hogeschool Inholland). Haar co-promotor is Erik Oudman (GZ-psycholoog in Slingedael).
Afgeronde onderzoeken
Health problems and care needs in patients with Korsakoff's syndrome: A systematic review
In haar eerste onderzoek deed Mirjam een literatuurstudie naar zorgproblemen en zorgbehoeften bij mensen met het syndroom van Korsakov. In haar studie komt naar voren dat zorgverleners tegen diverse problemen aanlopen bij het verlenen van zorg bij mensen met het syndroom van Korsakov. Op lichamelijk gebied spelen er zaken als lever-, long- en hart- en vaatziekten. Op psychiatrisch gebied spelen stemmingsproblemen en persoonlijkheidsproblematiek. Ook zijn er een divers aantal gedragsproblemen waarbij angstig zijn en agitatie/agressie het meest benoemd worden in de literatuur. Qua zorgbehoeften hebben mensen met het syndroom van Korsakov behoeften in de (instrumentele) algemeen dagelijkse levensbehoeften en in sociaal functioneren. De gedragsproblemen kunnen op zichzelf staan, maar kunnen ook een uiting zijn van onderliggend lijden. De interactie van problemen op verschillende gebieden en het beperkte ziekte-inzicht van mensen met het syndroom van Korsakov bemoeilijkt de zorg voor deze doelgroep.
Bekijk hier de publicatie.
Lopende onderzoeken
Ervaren problemen in de zorg voor mensen met het syndroom van Korsakov: een multicenter vragenlijstonderzoek
Als vervolg op de literatuurstudie heeft Mirjam een vragenlijst uitgezet onder de verzorgenden en verpleegkundigen werkzaam bij de deelnemende instellingen van het Korsakov Kenniscentrum. Het doel van het onderzoek is de ervaren last van de zorgproblemen in de dagelijkse praktijk en de vaardigheid om hier mee om te gaan te verkennen en inzichtelijk te maken. Het gaat om problemen van somatische, psychiatrische, gedragsmatige en functionele aard. De resultaten wil ze gaan gebruiken om het gesprek aan te gaan met verpleegkundigen en verzorgenden in Nederland (hoe, wie, wat waar, is nog niet uitgewerkt) en dieper op de uitkomsten in te gaan.
De vragenlijst heeft Mirjam in Slingedael getest met verzorgenden en één van de dingen die ze teruggaven was: “Het is net of je op de afdeling bent geweest”. De vragenlijst bestaat uit stellingen die gescoord moeten worden van 0-100. Een voorbeeld van een stelling is: “De patiënt vraagt constant om een sigaret”.
Globale planning
Na de vragenlijst is het idee dat er focusgroepen georganiseerd gaan worden waar doorgevraagd wordt op de uitkomsten van het vragenlijstonderzoek. Ook wordt gevraagd waar de praktijk het meest mee geholpen zou zijn. Als vervolg hierop wordt dan een instrument/innovatie/werkwijze/scholing ontwikkeld en onderzocht.
Bibliografie
Eerste auteur
van Dam MJ, van Meijel B, Postma A, Oudman E. Health problems and care needs in patients with Korsakoff's syndrome: A systematic review. J Psychiatr Ment Health Nurs. 2020 Aug;27(4):460-481. doi: 10.1111/jpm.12587. Epub 2020 Jan 15. PMID: 31876326.
Co-auteur
Oudman E, Wijnia JW, Oey MJ, van Dam MJ, Postma A. Wernicke Encephalopathy in schizophrenia: a systematic review. Int J Psychiatry Clin Pract. 2021 Sep;25(3):233-237. doi: 10.1080/13651501.2020.1819333.
Oudman E, Wijnia JW, Oey MJ, van Dam M, Postma A. Wernicke-Korsakoff syndrome despite no alcohol abuse: A summary of systematic reports. J Neurol Sci. 2021 Jul 15;426:117482. doi: 10.1016/j.jns.2021.117482.
Oudman E, Wijnia JW, Oey MJ, van Dam M, Postma A. Wernicke's encephalopathy in Crohn's disease and ulcerative colitis. Nutrition. 2021 Jun;86:111182. doi: 10.1016/j.nut.2021.111182.
Reaction in news article on a disciplinary law case. Tuchtrecht: een klacht van bezorgde familie. V&VN. 2020. Retrieved, June 24, 2020, from https://www.venvn.nl/nieuws/tuchtrecht-een-klacht-van-bezorgde-familie/
Merckelbach M, Janssen J, Oudman E, van Dam M. Het belang van een goede zorgrapportage. TVZ. 2019;6:40-43.
Oudman E, Wijnia JW, Oey M, van Dam M, Painter RC, Postma A. Wernicke's encephalopathy in hyperemesis gravidarum: A systematic review. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2019;236:84-93. doi:10.1016/j.ejogrb.2019.03.006
Oudman E, Wijnia JW, van Dam M, Biter LU, Postma A. Preventing Wernicke Encephalopathy After Bariatric Surgery. Obes Surg. 2018;28(7):2060-2068. doi:10.1007/s11695-018-3262-4
Oudman E, Wijnia JW, Oey MJ, van Dam MJ, Postma A. Preventing Wernicke's encephalopathy in anorexia nervosa: A systematic review. Psychiatry Clin Neurosci. 2018;72(10):774-779. doi:10.1111/pcn.12735
Oudman E, van Dam M, Postma A. Social and emotional loneliness in Korsakoff's syndrome. Cogn Neuropsychiatry. 2018;23(5):307-320. doi:10.1080/13546805.2018.1505607
van der Cingel M, Brandsma L, van Dam MJ, Dorst M, Verkaart C, Velde C. Concepts of person-centred care: a framework analysis of five studies in daily care practices. International Practice Development Journal. 2016;6:1-17. doi: 10.19043/ipdj.62.006
